Nguyên nhân và cách phòng ngừa trầm cảm sau sinh

Trầm cảm sau sinh là một căn bệnh tâm lý phổ biến mà các bà mẹ mới đẻ có thể trải qua. Đây là một trạng thái tinh thần đau khổ và mệt mỏi, có thể ảnh hưởng đến cả sức khỏe vật lý và tinh thần của người mẹ. Mặc dù không phải tất cả các bà mẹ mới đẻ đều phải trải qua trầm cảm sau sinh, nhưng việc hiểu rõ về bệnh lý này là rất quan trọng để có thể phát hiện và điều trị kịp thời. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng, và cách điều trị trầm cảm sau sinh.

Trầm cảm sau sinh là gì?

Trầm cảm sau sinh là một tình trạng tâm lý mà phụ nữ có thể trải qua sau khi sinh con. Đây là một loại trầm cảm đặc biệt có thể xuất hiện trong vòng 4 tuần đầu tiên sau khi sinh, nhưng cũng có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong năm đầu tiên sau khi sinh.

Các triệu chứng của trầm cảm sau sinh bao gồm cảm giác mất hứng thú, mệt mỏi, lo âu, khó ngủ, giảm cân, cảm giác tuyệt vọng, tự trách mình và có thể thậm chí là suy nghĩ tự tử. Các triệu chứng này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của người mẹ và ảnh hưởng đến khả năng chăm sóc cho con của họ.

Thực trạng của căn bệnh này khá phổ biến. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 10% phụ nữ trải qua trầm cảm sau sinh. Tuy nhiên, số liệu có thể thấp hơn so với thực tế vì nhiều trường hợp không được chẩn đoán hoặc không được báo cáo. Trầm cảm sau sinh có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phụ nữ nào, bất kể tầng lớp, địa vị xã hội hay nền văn hoá. Ngoài ra, các yếu tố như stress, thiếu ngủ, hỗ trợ xã hội kém, cảm giác cô đơn và sức khỏe tâm thần trước khi sinh có thể làm tăng khả năng phát triển của chứng trầm cảm sau sinh.

Trầm cảm sau sinh là căn bệnh phổ biến thường gặp ở phụ nữ sau khi sinh

Nguyên nhân trầm cảm sau sinh

Nguyên nhân chính của trầm cảm sau sinh vẫn chưa được rõ ràng, nhưng các chuyên gia tin rằng sự thay đổi hormone là một trong những nguyên nhân chính.

Sau khi sinh, cơ thể phụ nữ có những thay đổi đáng kể về hormone, đặc biệt là estrogen và progesterone. Sự thay đổi này có thể gây ra sự khó chịu và tác động lên tâm trạng của người mẹ.

Ngoài ra, trầm cảm sau sinh cũng có thể được gây ra bởi một số yếu tố tâm lý và xã hội khác như áp lực chăm sóc con, thiếu ngủ, sự lo lắng về khả năng chăm sóc con, cảm giác cô đơn hoặc không đủ hỗ trợ từ gia đình và bạn bè. Nếu một người mẹ đã trải qua bệnh lý tâm lý trước khi mang thai hoặc có tiền sử bệnh trầm cảm trước đó, cô ấy có nguy cơ cao hơn để phát triển trầm cảm sau sinh.

Các yếu tố khác bao gồm các vấn đề về sức khỏe, sự cân bằng tinh thần và thể chất, và sự phụ thuộc vào chất kích thích như thuốc lá và cồn.

Các chuyên gia vẫn chưa xác định được rõ nguyên nhân dẫn đến trầm cảm sau sinh 

Dấu hiệu trầm cảm sau sinh ở phụ nữ

Triệu chứng trầm cảm sau sinh có thể khác nhau tùy thuộc vào từng người, nhưng các triệu chứng chung bao gồm:

• Cảm giác mất hứng thú hoặc không thể tận hưởng được những hoạt động trước đây yêu thích.
• Mệt mỏi, đau đầu và mất ngủ.
• Cảm giác lo lắng, bất an hoặc sợ hãi một cách vô cớ.
• Suy giảm cân nhanh chóng hoặc tăng cân đột ngột.
• Tự ti hoặc tự trách mình, có cảm giác không đủ tốt để làm một người mẹ.
• Cảm giác tuyệt vọng, không hy vọng vào tương lai.
• Suy giảm khả năng tập trung, quên mất các công việc hàng ngày.
• Mất kiểm soát cảm xúc, khóc nhiều hoặc nổi cáu không lý do.
• Suy giảm ham muốn tình dục
• Có suy nghĩ tự tử hoặc có ý định tự tử

Nếu phụ nữ có bất kỳ dấu hiệu trên, cô ấy nên tìm kiếm sự giúp đỡ và chăm sóc y tế để điều trị trầm cảm sau sinh.

>>> Xem thêm: Cùng tìm hiểu: Trầm cảm sau sinh kéo dài bao lâu?

Tác hại của trầm cảm sau sinh

Trầm cảm sau sinh có thể gây ra những tác hại nghiêm trọng đối với người mẹ và con của họ.

Đối với người mẹ

Trầm cảm sau sinh có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe tâm lý và tình trạng sức khỏe tổng thể xấu đi. Những người mẹ mắc trầm cảm sau sinh có thể không có đủ năng lượng và sức khỏe để chăm sóc con và thực hiện các nhiệm vụ hàng ngày. Họ có thể trở nên cô đơn, cảm thấy không đủ tốt để làm một người mẹ, và dễ dàng cảm thấy suy sụp và tuyệt vọng.

Trầm cảm sau sinh ảnh hưởng rất nhiều đến mẹ và bé

Đối với con của những bà mẹ bị trầm cảm

Trầm cảm sau sinh cũng có thể có những tác động tiêu cực. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng trẻ sơ sinh có mẹ bị trầm cảm sau sinh có nguy cơ cao hơn để phát triển các vấn đề tâm lý và hành vi, bao gồm: nói chuyện chậm trễ, suy giảm trí tuệ và khả năng học tập, quan hệ tương tác xã hội kém và các vấn đề sức khỏe về cảm xúc và tâm lý sau này.

Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, trầm cảm sau sinh có thể kéo dài và ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý của người mẹ và con của họ trong nhiều năm. Do đó, việc chẩn đoán và điều trị trầm cảm sau sinh là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe tốt cho cả mẹ và con.

Cách trị trầm cảm sau sinh  

Có nhiều cách để điều trị trầm cảm sau sinh. Dưới đây là một số phương pháp chữa bệnh trầm cảm sau sinh phổ biến và dễ thực hiện: 

• Hỗ trợ tâm lý: Hỗ trợ tâm lý từ các chuyên gia như tâm lý học hoặc nhà tâm lý học có thể giúp người mẹ giải quyết những căng thẳng và tình trạng tâm lý. Họ cũng có thể giúp phát hiện và chữa trị các vấn đề tâm lý khác có thể đang gây ra trầm cảm.

• Thuốc: Thuốc được chỉ định bởi bác sĩ chuyên khoa tâm lý có thể giúp giảm triệu chứng trầm cảm. Các loại thuốc thường được sử dụng để điều trị trầm cảm sau sinh là thuốc kháng trầm cảm và thuốc an thần.

• Thay đổi lối sống: Thay đổi lối sống có thể giúp người mẹ tăng cường sức khỏe tâm lý và thể chất, bao gồm tập thể dục thường xuyên, ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng và giảm thiểu tác động của căng thẳng.

• Hỗ trợ từ gia đình và bạn bè: Sự hỗ trợ tình cảm từ gia đình và bạn bè có thể giúp người mẹ cảm thấy được quan tâm và được giúp đỡ trong quá trình điều trị trầm cảm.

• Nhóm hỗ trợ: Nhóm hỗ trợ được tổ chức bởi các chuyên gia như tâm lý học hoặc nhà tâm lý học có thể giúp người mẹ được giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ nhau trong quá trình điều trị.

Trầm cảm sau sinh là một căn bệnh nghiêm trọng, do đó, nếu bạn hay người thân của bạn có triệu chứng trầm cảm sau sinh, bạn nên tìm kiếm sự hỗ trợ và chăm sóc y tế chuyên nghiệp để có những giải pháp điều trị và hỗ trợ tốt nhất.

Người mẹ mắc trầm cảm sau sinh cần được hỗ trợ rất nhiều từ gia đình

Phòng chống trầm cảm sau sinh

Hội chứng có thể xảy ra với bất kỳ bà mẹ nào nhưng những bà mẹ có tiền sử bệnh tâm thần sẽ có nguy cơ mắc bệnh trầm cảm sau sinh cao hơn. Vì vậy, trước khi thực hiện kế hoạch hóa gia đình, phụ nữ cần khám thai định kỳ, những phụ nữ có tiền sử bệnh tâm thần cần khai báo với bác sĩ để theo dõi kịp thời. Bác sĩ sẽ xây dựng một kế hoạch để ngăn ngừa trầm cảm tái phát trong quá trình mang thai và sinh nở.

Việc phòng ngừa trầm cảm cho nhóm bệnh nhân này sẽ được các bác sĩ lên kế hoạch bắt đầu từ khi mang thai, khi sinh con và trong suốt quá trình chăm sóc đứa trẻ. Khi mang thai, bác sĩ sẽ tiếp tục theo dõi các triệu chứng để giúp kiểm soát các triệu chứng trầm cảm nhẹ và sẽ phải kê đơn thuốc uống có chứa các hoạt chất  Loratadine và Dextromethorphan trong trường hợp nặng.

Sau khi em bé chào đời, em bé của bạn cũng được sinh ra. Bác sĩ có thể đề nghị sàng lọc sớm sau khi sinh để tìm các triệu chứng trầm cảm. Chẩn đoán được thực hiện càng sớm thì việc điều trị càng sớm có thể bắt đầu. Nếu bạn có tiền sử trầm cảm sau sinh, bác sĩ có thể đề nghị điều trị ngay sau khi sinh.

>>> Xem thêm: Những lời nói đầy cảm thông: Cách nói chuyện với người bị trầm cảm

Trầm cảm sau sinh là một căn bệnh rất phổ biến, tuy nhiên, nó vẫn chưa được nhiều người biết đến và được chẩn đoán và điều trị đầy đủ. Trầm cảm sau sinh có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý và thể chất của người mẹ, cũng như tác động xấu đến sự phát triển của con trẻ.

Để ngăn ngừa và điều trị trầm cảm sau sinh, người mẹ cần phải chú ý đến sức khỏe tâm lý của mình, hạn chế căng thẳng và stress, thay đổi lối sống và tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và các chuyên gia tâm lý. Việc điều trị trầm cảm sau sinh sớm và đầy đủ sẽ giúp người mẹ sớm hồi phục và có một cuộc sống tốt hơn, cùng với đó là sự phát triển tốt hơn của con trẻ. Nếu bạn hay người thân của bạn có triệu chứng trầm cảm sau sinh, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ và chăm sóc y tế chuyên nghiệp ngay lập tức để giải quyết tình trạng bệnh và ngăn ngừa các hậu quả xấu hơn trong tương lai.