Khám phá bệnh hoang tưởng ở người già: Điểm mòn thực tại

Khi tuổi già càng cao, khả năng xuất hiện các rối loạn tâm thần cũng tăng lên. Trong số đó, bệnh hoang tưởng là một trong những căn bệnh tâm thần phổ biến ở người cao tuổi. Bệnh này khiến cho người bệnh có những suy nghĩ phi lý, những niềm tin sai lầm về bản thân, người khác và thế giới xung quanh. Việc phát hiện và điều trị bệnh hoang tưởng ở người cao tuổi rất quan trọng để giúp họ sống một cuộc sống vui vẻ và có ý nghĩa. Bài viết sau đây sẽ giới thiệu về căn bệnh hoang tưởng ở người già, các triệu chứng, nguyên nhân và phương pháp điều trị hiệu quả.

Bệnh hoang tưởng ở người già là như thế nào

Bệnh hoang tưởng ở người già (hay còn gọi là bệnh loạn thần ở người già) là một loại rối loạn tâm thần mà người bệnh có các suy nghĩ sai lầm, phi lý, hoang tưởng và có thể làm hại đến bản thân hoặc người khác. Bệnh này thường xuất hiện ở người từ 60 tuổi trở lên và thường gây ra sự lo lắng và sợ hãi nặng nề. Các triệu chứng thường gồm những ý tưởng hoang tưởng, những sự kiện không có căn cứ thực tế, những ý nghĩ rằng người khác đang theo dõi hoặc theo đuôi mình, và những tình huống hoặc sự việc được tưởng tượng ra một cách quá mức. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, căn bệnh có thể dần trở nên nghiêm trọng hơn và có thể gây nguy hiểm cho bản thân và những người xung quanh.

Bệnh hoang tưởng ở người già là một loại rối loạn tâm thần

>>> Xem thêm: Bệnh hoang tưởng có chữa được không?

Nguyên nhân dẫn đến bệnh tâm thần hoang tưởng ở người già

Nguyên nhân dẫn đến bệnh tâm thần hoang tưởng ở người già không được rõ ràng xác định, nhưng có một số yếu tố có thể đóng vai trò trong việc phát triển bệnh. Một số yếu tố này bao gồm:

• Thay đổi sinh lý: Những thay đổi sinh lý bao gồm mất các chức năng thần kinh, giảm sức đề kháng, thay đổi nồng độ hormone, hay các vấn đề về sức khỏe như bệnh Alzheimer hoặc Parkinson đều có thể góp phần vào việc phát triển bệnh hoang tưởng.
• Stress và trầm cảm: Stress và trầm cảm là những yếu tố rủi ro phát triển bệnh hoang tưởng ở người già. Những sự kiện như mất người thân, thay đổi cuộc sống, hay bất kỳ sự cố nào có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh hoang tưởng.
• Di truyền: Có một số nghiên cứu cho thấy rằng bệnh hoang tưởng có thể được kế thừa từ gia đình.
• Các bệnh lý khác: Các bệnh lý khác như động kinh, chấn thương đầu, viêm não hay bệnh nhiễm khuẩn cũng có thể góp phần vào việc phát triển bệnh hoang tưởng ở người già.

Ngoài ra, người cao tuổi cũng dễ mắc bệnh hoang tưởng do thính giác và thị giác kém

Stress và trầm cảm có thể là nguyên nhân dẫn đến bệnh hoang tưởng ở người già

Dấu hiệu bệnh hoang tưởng của người già

Bệnh hoang tưởng là một loại bệnh tâm thần khiến người bệnh có những suy nghĩ hoang tưởng, không có căn cứ thực tế và gây ra nhiều vấn đề trong cuộc sống hàng ngày. Đối với người già, dấu hiệu bệnh hoang tưởng có thể bao gồm:

• Tin vào những suy nghĩ không thực tế về sức khỏe của mình, ví dụ như tin rằng mình bị mắc bệnh ung thư, bệnh Alzheimer, hay tin rằng mình đang bị theo dõi hoặc bị đe dọa.
• Tư tưởng bị ám ảnh, mất kiểm soát, và cảm thấy hoang mang. Những người bị bệnh hoang tưởng thường rơi vào trạng thái lo lắng và sợ hãi không cần thiết về những điều không có căn cứ thực tế.
• Thái độ nghi hoặc với người khác và trở nên khó chịu trong các tình huống xã hội.
• Thay đổi tính cách, như trở nên cô đơn, kém hoạt động, hay mất hứng thú với các hoạt động trước đây yêu thích.

Các triệu chứng của bệnh hoang tưởng ở người già có sự khác biệt về mức độ và tần suất giữa các bệnh nhân. Tại mức độ nhẹ, bệnh nhân thường gặp phải các triệu chứng như ảo giác, suy giảm trí nhớ, giảm thị lực, đau nửa đầu và thường xuyên mê sảng. Họ cũng gặp khó khăn trong các hoạt động thể chất, có rối loạn giấc ngủ và chán ăn. Trong khi đó, ở mức độ nghiêm trọng hơn, người bệnh sẽ bị rối loạn hành vi, tránh xa người khác, nói chuyện một mình và mắc các hoang tưởng khác.

Theo các chuyên gia, những người sống trong môi trường xã hội không thân thiện dễ dẫn đến sự kích động, thận trọng, lo lắng và căng thẳng cao độ khi họ già đi. Vì vậy, người thân cần quan tâm đến môi trường sống của người bệnh và giúp họ giảm thiểu căng thẳng.

Người già mắc bệnh hoang tưởng có thể cảm thấy mất hứng thú với công việc yêu thích

>>> Xem thêm: Nguyên nhân, dấu hiệu của bệnh hoang tưởng

Người già mắc bệnh hoang tưởng cần được chăm sóc như thế nào?

Người già mắc bệnh hoang tưởng khi chăm sóc thường sẽ gặp nhiều khó khăn do đây là một căn bệnh phức tạp và biểu hiện cũng như triệu chứng của bệnh thường không theo một quy luật nào. Người bệnh có xu hướng xa lánh gia đình, làm cho những người chăm sóc họ sợ hãi và mệt mỏi vì những yêu cầu cao nhưng rất vô lý. Tuy nhiên, người già bị hoang tưởng dễ kích động và gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được chăm sóc đúng cách. Dưới đây là một số lưu ý để chăm sóc người cao tuổi mắc bệnh này thuận lợi hơn:

• Thấu hiểu tình trạng của người bệnh: Bệnh hoang tưởng là một loại bệnh tâm thần khá nghiêm trọng và ảnh hưởng đến tư duy và cảm xúc của người bệnh. Nếu bạn không hiểu rõ về bệnh này, hãy tham khảo các tài liệu hoặc tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia.
• Tạo sự an toàn cho người bệnh: Trong trường hợp bệnh hoang tưởng, người bệnh có thể cảm thấy rất lo sợ và bất an. Do đó, hãy cung cấp cho họ một môi trường an toàn và thoải mái. Bạn có thể tìm cách loại bỏ những yếu tố gây lo lắng như tiếng ồn, ánh sáng mạnh, hoặc những vật dụng gây khó chịu.
• Giúp đỡ người bệnh giữ liên lạc với thế giới bên ngoài: Người bệnh hoang tưởng có thể cảm thấy tách biệt và xa lánh với thế giới bên ngoài. Hãy cố gắng giúp họ giữ liên lạc với bạn bè, gia đình và cộng đồng. Bạn có thể giúp họ tham gia vào các hoạt động xã hội, tìm cách tham gia các nhóm hoạt động, tổ chức chuyến đi hoặc các buổi gặp gỡ.
• Hỗ trợ người bệnh đảm bảo sức khỏe: Bệnh hoang tưởng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh, do đó bạn cần hỗ trợ họ để đảm bảo sức khỏe. Hãy giúp họ điều chỉnh chế độ ăn uống và giấc ngủ, khuyến khích họ tập thể dục và giúp họ duy trì các cuộc hẹn với bác sĩ.
• Giúp người bệnh điều trị và hỗ trợ tâm lý: Để giúp người bệnh hoang tưởng điều trị, bạn có thể giúp họ đặt cuộc hẹn với bác sĩ hoặc các chuyên gia tâm lý. Ngoài ra, bạn cần hỗ trợ người bệnh trong việc đối phó với triệu chứng của bệnh: Bệnh hoang tưởng có thể gây ra các triệu chứng như tưởng tượng, ám ảnh hoặc bất ổn tâm lý. Bạn cần hỗ trợ người bệnh trong việc đối phó với các triệu chứng này. Bạn có thể giúp họ tìm hiểu về các kỹ thuật giảm căng thẳng, các phương pháp tập trung hoặc thực hành các kỹ năng đối phó khác.
• Hãy lắng nghe và tôn trọng người bệnh: Đối với người bệnh hoang tưởng, cảm giác bị bỏ rơi và không được tôn trọng là điều khó chịu và đau đớn. Hãy lắng nghe và tôn trọng họ bằng cách tránh xem thường hoặc lờ đi các triệu chứng của bệnh. Thay vào đó, hãy cho họ biết rằng bạn luôn ở bên họ và sẵn sàng hỗ trợ họ.
• Tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia: Nếu bạn cảm thấy không đủ kinh nghiệm hoặc tài nguyên để hỗ trợ người bệnh hoang tưởng, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia như bác sĩ tâm lý hoặc nhà tâm lý học. Họ có thể cung cấp cho bạn các chiến lược và phương pháp hỗ trợ tốt hơn để chăm sóc người bệnh.

Hãy luôn lắng nghe, thấu hiểu và tôn trọng họ

Sử dụng thuốc để hỗ trợ cho bệnh hoang tưởng của người già

Ngoài việc sử dụng liệu pháp tâm lý kể trên, các bác sĩ cũng có thể chỉ định sử dụng một số loại thuốc để giúp người bệnh kiểm soát các triệu chứng hoang tưởng. Thống kê cho thấy tới khoảng 50% các trường hợp người bệnh hoang tưởng đã có sự cải thiện đáng kể sau khi được điều trị bằng thuốc.

Trong quá trình điều trị bệnh hoang tưởng ở người già, các loại thuốc chống loạn thần thường được sử dụng phổ biến. Một số loại thuốc thông dụng được đưa ra như sau:

• Các loại thuốc chống loạn thần thông thường như chlorpromazine, haloperidol, perphenazine... đều thuộc thế hệ đầu và hoạt động bằng cách ức chế thụ thể dopamin tại não. Tuy nhiên, khi sử dụng các loại thuốc này sẽ gây ra một số tác dụng phụ và người bệnh nên tìm hiểu kĩ cũng như hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
• Trong khi đó, các loại thuốc chống loạn thần không điển hình như clozapine, paliperidone, risperidone, olanzapine... là những loại thuốc thế hệ mới, cũng hoạt động bằng cơ chế ức chế dopamin và serotonin tại não. Tuy nhiên, các loại thuốc nhóm này được tối ưu hơn, ít tác dụng phụ hơn, nên được sử dụng rộng rãi hơn trong điều trị bệnh hoang tưởng đặc biệt là bệnh tâm thần hoang tưởng ở người già.

Trên thực tế, bệnh hoang tưởng ở người già là một thách thức lớn đối với người bệnh và gia đình của họ. Tuy nhiên, điều quan trọng là nhận ra rằng đây không phải là một vấn đề không thể giải quyết được. Với sự giúp đỡ từ các chuyên gia y tế và gia đình, người bệnh có thể quản lý được triệu chứng của mình và tiếp tục sống một cuộc sống có ý nghĩa. Bên cạnh đó, việc thúc đẩy sự phát triển các phương pháp điều trị và chăm sóc cho người già bị bệnh hoang tưởng là rất quan trọng để giảm thiểu tác động của bệnh và tăng cường chất lượng cuộc sống của họ.